اسناد جدید نشان می‌دهد که آمریکا به هر دری می‌زده تا امرای ارتش و
سران انقلاب را رو در رو کند؛ به ولیعهد وقت عربستان سعودی (فهد) پیام
می‌دهد تا ببیند در اردوی آیت‌الله خمینی آشنایی دارد یا نه. در لندن دست
به دامان ارتشبد فریدون جم، داماد سابق رضاشاه می‌شود که در بین نظامیان و
مخالفان حکومت چهره معتبر و محبوبی بود. اما می‌بیند که رئیس پیشین ستاد
ارتش تمایلی به کمک ندارد زیرا شاه چند هفته پیش به او گفته بود که تماس با
آیت‌الله خمینی را خیانت می‌داند.
در چارچوب خط‌مشی تفاهم ارتش و
مخالفان بود که دولت کار‌تر در روز خروج شاه از ایران به آیت‌الله خمینی
پیام می‌دهد که بدون تفاهم قبلی با ارتش و «زودهنگام» به ایران برنگردد که
ممکن است ژنرال‌های شاه به بهانه « حفظ قانون اساسی» دست به اقدام تندی
بزنند.
اما منظور واشنگتن از «بازگشت زودهنگام» چه بود؟ همین بود که
نماینده آیت‌الله خمینی پرسید که آیا ارتش به نفس بازگشت آیت‌الله حساس است
یا به هیجان‌زده شدن مردم پس از بازگشت او به کشور؟ موضوع مهم‌تر اما رفع
ابهام از عبارت «حفظ قانون اساسی» بود. آیا منظور «حفظ سلطنت» بود؟ یا حفظ
«انسجام ارتش»؟
فرستاده رهبر انقلاب سپس قدری سوالش را صریح‌تر می
پرسد، به عبارت دیگر: «آیا آمریکا فکر می‌کند ارتش اطمینان دارد که دیگر به
حفظ سلطنت امیدی نیست و حاضر است که در چارچوب یک جمهوری دموکراتیک کار
بکند؟»
پاسخ واشنگتن می‌توانست نیات آمریکا و موضع ارتش در قبال شاه و
مخالفان را بهتر روشن کند و بر سرعت و نحوه گام‌های بعدی آیت‌الله خمینی
تاثیر مستقیم داشته باشد.
«بازگشت ناگهانی»
در مورد حساسیت ارتش به «بازگشت ناگهانی» آیت‌الله
خمینی آمریکا به او می‌گوید: «به نظر ما ارتش در کل نیرویی محافظه‌کار است.
آن‌ها بیش از هر چیزی می‌خواهند نظم حفظ شود. بی‌نظمی‌ها و حوداث برای
بسیاری از این افسران بهت‌آور بوده است. این افسران از ناشناخته‌ها هراس
دارند. آنان از آینده‌ای مجهول که باعث به‌قدرت رسیدن حزب توده شود هراس
دارند».
در این پیام همچنین آمده: «این امر اهمیت گفت‌وگوی ارتش و گروه‌های مربوطه درباره اوضاع در حال تغییر را نشان می‌دهد.»
اسناد جدید افشاشده امریکا ک::
بنا بر
اسناد، همان روز (۲۸ دی) محمد بهشتی و مهدی بازرگان در تهران با سپهبد
ناصر مقدم، رئیس ساواک دیدار می‌کنند. دیدار در خانه بهشتی برگزار می‌شود و
بنا بر گزارش سفارت آمریکا: «به طورکامل موفقیت‌آمیز نبود، زیرا به توافق
بر سر نشست رودررو (مخالفان) با افسران ارتش منجر نشد.»
آن طور که
ناصر میناچی، از نزدیکان مهدی بازرگان به سفارت آمریکا خبر داد، بهشتی و
بازرگان امیدوار بودند که ارتشبد قره‌باغی هم سر قرار حاضر شود. اما رئیس
ستاد ارتش هنوز آماده گفت‌وگو نبود. بنا بر اسناد تیمسار قره‌باغی انعطاف
خود درباره قانون اساسی را عصر دهم بهمن به بازرگان ابلاغ می‌کند که در
مقاله‌ای دیگر به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر